Lesbrief 'Over vogels'
Aan de hand van het prachtige middeleeuwse manuscript ‘Over vogels’ laten we leerlingen uit de tweede graad secundair onderwijs kennis maken met middeleeuwse moraliserende teksten, geloof, Latijn, gotisch schrift en miniaturen.
De avibus is een werk van Hugo de Folieto. Het is een moraliserende tekst voor lekenbroeders, met do's and don'ts voor een deugdzaam leven. De vogels hebben elk unieke eigenschappen en bieden zo een voorbeeld voor de lekenbroeders. Ben je alert als een gans of trouw als een pinguïn?
De lesbrief is gebaseerd op een kopie van De avibus die rond 1200 werd gemaakt in de abdij van Ten Duinen (Brugge, Grootseminarie, Ms. 89/54). De kopie is prachtig geïllustreerd met vreemde en minder vreemde vogels.
Opdrachten
Deze lesbrief bevat drie verschillende taken voor de leerlingen, die telkens een andere aspect van ‘Over vogels’ belichten:
Deel I laat de leerlingen kennismaken met de iconografie van het manuscript. Zijn de mooie afbeeldingen uit het manuscript een realistische weergave van vogels? Kunnen de leerlingen het
verband leggen tussen de foto’s en de tekeningen uit het handschrift? Om deze opdracht tot een goed einde te brengen moeten leerlingen vooral kijken naar de afbeeldingen in het manuscript
of via de index zoeken naar de getekende voorstelling van de vogel die ze in de rechterkolom herkennen.
Deel II belicht een typische eigenschap van middeleeuwse bestiaria: het moraliserende en symbolische karakter. Het gedrag van elke vogel staat volgens de auteur van het
vogelmanuscript voor een menselijke of goddelijke eigenschap. Soms gaat de symbolische interpretatie van Hugo de Folieto zelfs heel ver. Kunnen leerlingen – door opzoekwerk in de vertaling
van het manuscript – de opvattingen van deze middeleeuwse kloosterling onderscheiden van enkele hedendaagse verzinsels?
Deel III, ten slotte, laat de leerlingen zelf creatief zijn. Kunnen ook zij – met de tekst van het handschrift als inspiratie – symbolische of moraliserende eigenschappen verzinnen bij vogels die niet in het manuscript vermeld staan? Hier kunnen ze hun eigen fantasie laten werken.
Digitale ondersteuning
Tijdens het werken met deze lesbrief maken leerkrachten en leerlingen gebruik van het gedigitaliseerde handschrift. Op de website Erfgoedbrugge.be staat een vertaling naar het Nederlands en heel wat extra duiding.
Antwoorden
De correctiesleutel kan je hier downloaden.