Title
Job, psalter, libri salomonis, Isaias, Jeremias et reliqui prophete glossati [titel Carolus de Visch]
Physical location
Bruges Grand Seminar
Call number
Ms. Grootseminarie 011/011
Associated names
Sophronius Eusebius Hieronymus - 348 - 420 (VIAF: 95147024) - vertalerauteurbriefschrijver
Associated names
Nicolaus de Tornaco - ca. 1226/39 (VIAF: 44702844) - auteur glossen
Associated names
Folio 339v: 'Liber beate marie de thosan ex dono magistri egidii dicti bonin pie memorie decani sancti donatiani in brugis' - 12?? - ca. 1290
Date of creation
13de eeuw
Origin place
[West-Europa]
Uniform title
Biblia. V.T. Iob
Uniform title
Biblia. V.T. Psalmi
Uniform title
Biblia. V.T. Liber Salomonis (Proverbia)
Uniform title
Biblia. V.T. Ecclesiastes
Uniform title
Biblia. V.T. Canticum canticorum
Uniform title
Biblia. V.T. Sapientia
Uniform title
Biblia. V.T. Sirach (Ecclesiasticus)
Uniform title
Biblia. V.T. Isaias
Uniform title
Biblia. V.T. Hieremias
Uniform title
Biblia. V.T. Threni (Lamentationes)
Uniform title
Biblia. V.T. Baruch
Uniform title
Biblia. V.T. Hiezechiel
Uniform title
Biblia. V.T. Danihel
Uniform title
Biblia. V.T. XII Prophetae (minores)
Uniform title
Glossa ordinaria
Note
Dit manuscript is eigendom van het Archief van het Grootseminarie Ten Duinen en wordt bewaard in het Grootseminarie (Potterierei, Brugge). Met vragen in verband met dit manuscript kan u terecht bij de curator van de collectie in het Grootseminarie. // This manuscript is part of the collections at the Archives of the Major Seminary Ten Duinen in Bruges (Potterierei, Bruges). For questions regarding this manuscript, please contact the special collections curator at the Major Seminary
Note
Centraal op iedere bladzijde staat de Bijbeltekst in twee kolommen, omringd door glossen. Verschillende bladzijden bevatten alleen glossen, in twee kolommen
Note
Iob: Inc. prol. (f. 1r): 'Cogor per singulos scripture diuine libros aduersariorum respondere maledictis qui interpretationem meam reprehensionem LXXa interpretum criminantur'; inc. glos. (f. 1r): 'Osee XI.b. in funiculis adam traham eos in uinculo caritatis funiculi adam sunt mixerie et flagella'; inc. (f. 1v): 'Uir erat in terra hus nomine iob et erat ut [verbeterd in: vir] ille simplex et rectus ac timens deum et recedens a malo'; expl. (f. 27r): 'Uixit iob post hec flagella centum quadraginta annis et uidit filios suis et filios filiorum suorum usque ad quartam generationem et mortuus est senex et plenus dierum'; expl. glos. (f. 26v): 'lector ergo meus in recompensatione me unicat ut eum per me uerba accipit per me lacrimas reddat. Explicit iob'
Note
Psalterium: Inc. glos. (f. 26r): 'Incipit psalterium. Dauid prophetarum exemius digniori modo quam alii quasi tuba spiritus sancti prophetauit'; inc. (f. 27r): 'Incipit liber hymnorum uel soliloquiorum prophete de christo. Beatus uir qui non abiit in consilio impiorum et in uia peccatorum non stetit et in cathedra pestilentie non sedit'; expl. (f. 87v): 'in embalis iubilationis omnis spiritus laudet dominum'; expl. glos. (f. 87v): 'nostre sabbatissimo potiri trinitati coniungemur. Explicit psalterium, amen'
Note
Parabole: Inc. prol. (f. 87v): 'Iungat epistola quos iungit sacerdotum immo tanta non diuidat'; inc. glos. (f. 87v): 'Est hominis status triplex: inchoationis, profectus et profecionis'; inc. (f. 87v): 'Parabole salomonis filii dauid regis israel ad sciendam sapientiam et disciplinam'; expl. (f. 99v): 'Date ei de fructu manuum suarum et laudent eam in portis opera sua'; expl. glos. (f. 99v): 'testes fideles in iudicio apocalypsis XIIII opera ei il. se. il.'
Note
Ecclesiastes: Inc. prol. (f. 99v): 'Memini me hoc ferme quinquennio cum adhuc rome essem'; inc. glos. (f. 100r): 'Iste liber in V partes diuiditur in prima prelibatur tota materia libri isti'; inc. (f. 100r): 'Uerba ecclesiastes filii dauid regis ierusalem. Uanitas uanitatum dixit ecclesiastes'; expl. (f. 103v): 'pro omni errato siue bonum siue malum sit'; expl. glos. (f. 103v): 'et occioso ignoranter prolato dicit glo.'
Note
Cantica: Inc. glos. (f. 103v): 'Liber iste syrasyrym grece dicitur, latine canticum amoris uel canticum canticorum'; inc. (f. 103v): 'Osculetur me osculo oris sui quia meliora sunt ubera tua uino'; expl. (f. 110r): 'fuge dicele mi assimulare capree hynuloque ceruorum super montes aromatum'; expl. glos. (f. 109v): 'sunt uiri sancti montes uirtutibus fragrantes in quibus salit et transilit pascitur et discutuit. Expliciunt cantica canticorum, amen'
Note
Sapientia: Inc. prol. (f. 110r): 'Liber sapientie apud hebreos nusquam est vnde et ipse stilus grecam magis eloquentiam redolet'; inc. glos. (f. 100r): 'Philo iudeus lingua greca disertissimus tempore apostolorum floruit'; inc. (f. 103v): 'Diligite iusticiam qui iudicatis terram. Sentite de domino in bonitate et in simplicitate cordis querite illum'; expl. (f. 118r): 'In omnibus enim magnificasti populum tuum domini et honorasti et non despexisti in omni tempore et in omni loco assistens eis'; expl. glos. (f. 118r): 'protegens et liberans transiens et saluans. Ysaias XXXI. Explicit liber sapiencie amen'
Note
Ecclesiasticus: Inc. glos. (f. 118r): 'Liber iste apud grecos dicitur pareanetos [sic] a pan quod est totum et ares quod est uirtus'; inc. (f. 118r): 'Multorum nobis et magnorum per legem et prophetas alios qui secuti sunt illos sapientia demonstrata est'; expl. (f. 143r): 'operamini opus uestrum ante tempus et dabit uobis mercedem uestram in tempore suo'; expl. glos. (f. 143r): 'in futuro seculo gal. ult. bonum fatientes non deficiamus. Explicit ecclesiasticus'
Note
Isaias: Inc. prol. (f. 143r): 'Nemo cum prophetas uersibus uiderit esse descriptos, metro extimet eos apud hebreos ligari'; inc, glos. (f. 143r): 'Uidi angelum etc. Apocalypsis X per hoc notatur quis auctor scilicet ysaias qui angelus fuit uel nuntius domini'; inc. (f. 143v): 'Uisio ysaie filii amos quam uidit super iudam et ierusalem in diebus ozie ioathan achaz et ezechiel regum iuda'; expl. (f. 185v): 'et ignis eorum non exstinguetur et erunt usque ad satietatem uisionis omni carni'; expl. glos. (f. 185v): 'quod non gaudebunt de reproborum dampnatione scilicet de sua liberatione et sunt uerba has exponentis predictum uerbum tripliciter. Explicit ysaias propheta et incipit ieremias propheta'
Note
Hieremias: Inc. prol. (f. 185v): 'Ieremias propheta cui his prologus scribet sermone quidem apud hebreos'; inc, glos. (f. 185v): 'Accipe gladium sanctum munus a deo quo de aduersarios populi mei israel. In hiis uerbis patet qualis auctor que eius materia'; inc. (f. 185v): 'Uerba ieremie filii helchie de sacerdotibus qui fuerunt in anatoth in terra beniamin'; expl. (f. 222r): 'dabantur ei a rege babilonis statuta per singulos dies usque ad diem mortis sue cunctis diebus vite sue'; expl. glos. (f. 221v): 'et quod ioachim qui ieremias credens se sponte reddiderat correptum misericordiam respexit quieti et honori eius restituens. Explicit Jeremias propheta'
Note
Lamentationes: Inc. prol. (f. 222r): 'Et factum est postquam in captiuitatem ductus est israel et ierusalem destructa est sedit ieremias propheta flens et planxit lamentationem hanc in ierusalem et amaro animo suspirans et eiulans dixit'; inc, glos. (f. 224v): 'Ieremie XVII: benedictus uir qui considit in domino et erit dominus fiducia eius'; inc. (f. 222r): 'Quomodo sedet sola ciuitas plena populo facta est quasi uidua domina gentium princeps prouinciarum facta est sub tributo'; expl. (f. 241v): 'Conuerte nos domine ad te et conuertemur innova dies uestros sicut a principio sed proiciens expulisti nos iratus es contra nos uehementer'; expl. glos. (f. 242r): 'quoniam non reuocat peccantem vnde ysaias LXIIII: Ne irascaris domine satis. Expliciunt lamentationes Ieremie. Et oratio eius'
Note
Baruch: De tekst begint vanaf hoofdstuk 4 vers 30; voorzien van een contemporaine aantekening: 'Totum hoc usque ad principium ezechielis vacat'. Inc. mut. (f. 243r): 'animequior esto ierusalem exhortatur enim te qui te nominauit'; expl. (f. 244v): 'Melior est homo iustus qui non habet simulacranam erit longe ab ab [sic] opprobriis'
Note
Ezechiel: Inc. prol. (f. 244v): 'Ezechiel propheta cum ioachim rege iuda captiuus ductus est in babilonem'; inc. glos. (f. 244v): 'Uidi et audiui uocem unius aquile etc. Apocalypsis VIII. Cum dicitur uocem aquile auctor huius libri designatur scilicet ezechiel'; inc. (f. 244v): 'Et factum est in XXX anno in quarto mense in quinta mensis cum essem in medio captiuorum iuxta fluuium chobar aperti sunt celi et uidi uisiones dei'; expl. (f. 284v): 'per circuitum XVIII milia et nomen ciuitatis ex illa die dominus ibidem, amen'; expl. glos. (f. 284v): 'enim dominus aperiet sensum ad intelligendum scripturam qui solus habet clauem domus dauidet cui noluerit claudit uel aperit. Explicit Ezechiel propheta'
Note
Daniel: Inc. prol. (f. 284v): 'Danielem prophetam iuxta LXX interpretes domini saluatoris ecclesie non legunt utentes theodotionis editione'; inc. glos. (f. 284v): 'Incipit prologus in libro daniel. Homini bono in conspectu suo dedit sapientiam sanctam et intelligentiam. Ecclesiasticus II. In hoc quod dicitur'; inc. (f. 285r): 'Anno tercio regni ioachim regis iude uenit nabuchodonosor rex babilonis ierusalem et obsedit eam et tradidit dominus in manu eius ioachim regem iude et partem uasorum domus dei'; expl. (f. 297r): 'quia ipse est liberator et saluator faciens signa et mirabilia in celo et in terra qui liberauit daniele de lacu leonum'; expl. glos. (f. 297r): 'habet ab hoc loco usque ad finem. Expliciunt postille super danielem prophetam, amen'
Note
XII prophetae: Inc. prol. (f. 297r): 'Non idem orde est XII prophetarum apud hebreos qui et apud nos'; inc. glos. (f. 297r): 'Stabat super XII boues ex quibus tres respiciebant ad orientem'; inc. (f. 297v): 'Uerbum domini quod factum est ad osee filium beeri in diebus ozie ioacham achaz ezchie [sic] regum iuda'; expl. (f. 336v): 'ad patres eorum ne forte ueniam et percuciam terram anathemate, amen. Expliciunt XII prophete'; expl. glos. (f. 336v): 'Anathemate id est cor[...] omnis qui non amat dominum ihesum sit anathema manaratha, amen'
Note
Ff. 144, 166, 167bis, 172, 176, 178, 180, 182, 184, 186 en 245 zijn kleiner van formaat
Note
Ff. 337r-339r bevat een index op onderwerpen
Note
Boekhoudkundige notitie op folio 340v, mogelijk een oorspronkelijk dekblad. Het bevat een lijst van haverpachten die door verschillende personen in leen gehouden worden: 'Isti debent auenam in gosenard feodum a W. Kiebe'; de overige zijn 'Feodum a lamberto hallingh', 'A domino de maldenghem III1/2 lb. feodum', en 'In tiilt feodum a domino Gildulpho'. Er is ook nog een lijstje met 'Redditus'
Genre/form
Bijbelcommentaren|Q11611056
Genre/form
Renteboeken, feodale registers en rekeningen
Topic general subdivision
Godsdienst
Material
Perkament (Wikidata Q226697)
Decoration and binding
lombarden|Q28670094
Decoration and binding
gedecoreerde initialen|Q63872683
Decoration and binding
Campmansband (ca. 1625-1650)
Script
gotische textualis
Bibliographic references
Busine, L. - Ludo Vandamme e.a., Besloten wereld, open boeken: Middeleeuwse handschriften in dialoog met actuale kunst, Tielt: Lannoo, 2002
Bibliographic references
Isaac, M.T., Les livres manuscrits de l'Abbaye des Dunes d'après le catalogue du XVIIe siècle (Livre - Idées - Société 4), Verviers: Gason, 1984
Bibliographic references
Strubbe, Egidius - Lambrecht, Joris, Catalogus van de handschriften van het grootseminarie Brugge, Brugge, 1940-1945, niet-uitgegeven typoscript. [Raadpleegbaar in de Openbare Bibliotheek Brugge]
Bibliographic references
van Belleghem, Doenja (ed.), De Duinenhandschriften : over de manuscripten van de cisterciënzerabdij Ten Duinen in het Grootseminarie Brugge en de Openbare bibliotheek Brugge, Brugge: Openbare Bibliotheek, 2016
Bibliographic references
Medieval Manuscripts in Flemish Collections (MMFC) - Vlaamse Erfgoedbibliotheken vzw
Bibliographic references
Online catalogue description by Dr. Mark Vermeer. Online catalogusbeschrijving door Dr. Mark Vermeer.
Provenance
Cisterciënzerabdij Ter Doest (S.O.Cist.)
Provenance
Cisterciënzerabdij Ten Duinen (S.O.Cist.)
Provenance
Grootseminarie Ten Duinen Brugge
Digitization date
2020-08-24
Alternative Identifier
B_GS_MS011-011
