Ga verder naar de inhoud

Sporen van monastieke herkomst in de boeken

Mmmonk verenigt de manuscripten die ooit deel uitmaakten van de abdijen Sint-Baafs, Sint-Pieters, Ten Duinen en Ter Doest. Maar doorheen de eeuwen zijn de manuscripten verspreid geraakt over verschillende delen van de wereld. Om uit te maken of een manuscript al dan niet afkomstig is uit deze bibliotheken, moet er dus wetenschappelijk speurwerk worden uitgevoerd. Gelukkig zijn er verschillende sporen en kenmerken die de herkomst van een manuscript kunnen verraden.

Duik mee in deze virtuele rondleiding en ontdek welke kenmerken ons helpen om de herkomst van een boek te herkennen.

Literatuurstudie

Het samenstellen van de lijst met manuscripten gebeurt op basis van secundaire bronnen en databanken, bv. het Corpus Catalogorum Belgii of de Bibale databank, en op basis van eigen observaties en literatuurstudie. Naarmate het onderzoek vordert, blijven nieuwe Mmmonk-manuscripten opduiken. Vermoedelijk blijft het corpus de komende jaren groeien, mede dankzij de inzet van nieuwe technologieën als IIIF en Artificiële Intelligentie. Zo is het perfect denkbaar dat we binnenkort computers zullen trainen om grote beelden-datasets te doorpluizen op zoek naar een stempeltje van de Duinenbibliotheek of naar het handschrift van een kopiist uit het scriptorium van Sint-Pieters.

Manuscripten tellen

Nog een kleine caveat bij de manier waarop we manuscripten tellen. We beschouwen in de telling elk fysiek op zich staande entiteit als een manuscript. Anders gezegd: elk object dat een individueel plaatskenmerk of signatuur heeft, wordt geteld als een manuscript, zelfs al is het een los vel afkomstig uit een codex die ook bewaard is gebleven. Dit is een pragmatische keuze. De virtuele Mmmonk bibliotheek wordt namelijk gebouwd op basis van IIIF-manifesten, en die worden nu eenmaal toegekend op basis van plaatskenmerken.

(Evelien Hauwaerts, 2022)

Download de volledige corpuslijst (Excel-document)

Doorzoek en blader in de beschikbare manuscripten

Geschiedenis van de collecties

Geschiedenis en profiel van de manuscripten

Lees hier in een notendop hoe de bibliotheken van Ten Duinen, Ter Doest, Sint-Baafs en Sint-Pieters tot stand kwamen en wat het lot was van de boeken doorheen de voorbije 1400 jaar.

De Abdij van Ten Duinen

Van een kluizenaarsgemeenschap naar geliefde dochter van de machtige abdij van Clairvaux. Lees hier hoe de Duinenmonniken hun plek veroverden in de duinen nabij Koksijde, vluchtten voor Beeldenstormers, en uiteindelijk verhuisden naar Brugge.

De abdijen van Sint-Baafs en Sint-Pieters

Van Amandus en Bavo tot het Spanjaardenkasteel en het Sint-Baafskapittel. Ontdek hier het verhaal van de machtigste benedictijnenabdijen van Vlaanderen.