Workshop Haal meer uit digitale beelden dankzij IIIF

• Onderwerp: De voordelen van digitale beelden in IIIF formaat voor onderwijs, onderzoek en publiekswerking.
• Focus: Middeleeuwse manuscripten, maar ook toepasbaar op andere types objecten.
• Werkwijze: Korte uitleg + sprekende voorbeelden + opdrachten voor de deelnemers.
• Voor wie: Geen IT-kennis vereist. Voor iedereen die met digitale beelden werkt van boeken, schilderijen, prenten, munten, enzovoort. Zij gingen je voor: KU Leuven, UGent, European Lettering Institute, Columbia University, Vlaamse Erfgoedbibliotheken, Nationale Bibliotheek Slovenië, York University, Cork University.
• Praktisch: 120 minuten, live of online.
• Interesse? Contacteer ons om een workshop te plannen in jouw instelling of ontdek de workshop hieronder op eigen tempo.

• Digitale innovatie om efficiënter en duurzamer digitale beelden te beheren, uit te wisselen en te gebruiken. Een beknopte uitleg over IIIF vind je hier.
• Toegepast door groeiend aantal instellingen in binnen- en buitenland (bv. BnF, Vaticaanse Bibliotheek, British Library, Getty Museum, Universiteitsbibliotheken Gent/Leuven/Antwerpen, Openbare Bibliotheek Brugge).

1. Kleinere ecologische voetafdruk van instellingen en gebruikers: Downloaden, opslaan, kopiëren en hosten van afbeeldingen wordt overbodig. Daardoor is er minder serverruimte nodig, en dus ook veel minder energie!
2. Alle beelden samen: Door IIIF zitten digitale beelden niet meer opgesloten in lokale systemen. Gedaan met switchen tussen verschillende catalogi en databanken! Je kan beelden uit verschillende instellingen vlot samenbrengen in een uniforme werkomgeving.
3. Beelden in hoge kwaliteit en in recordtempo op je scherm.
4. Dynamische beelden met rijke context: Met IIIF verlies je geen context wanneer je op een detail van een afbeelding focust. Wanneer je digitaal een detail publiceert, kan je lezer of student steeds vlot uitzoomen en verdere informatie vinden.
5. Degelijke en gratis tools om met de beelden te werken in onderwijs, communicatie, onderzoek en zelfs gaming.
6. Community: IIIF wordt ontwikkeld door een enthousiaste community van specialisten uit de erfgoedsector en IT-ontwikkelaars. De resultaten zijn steeds open source zodat iedereen mee kan bouwen aan vooruitgang.

Wat zoeken?

Het manifest is de "verpakking" in jsoncode rond de digitale beelden en metadata. Elk manifest heeft een URL. Deze URL is stabiel en is de sleutel om met de beelden en metadata aan de slag te gaan.

Een manifest URL bevat de woorden 'IIIF' en 'manifest(s)'. Bijvoorbeeld:

• https: // adore.ugent.be/IIIF/manifests/archive.ugent.be%3AC98E436C-003C-11E7-AD2E-55C9D43445F2
• https: // iiif.bodleian.ox.ac.uk/iiif/manifest/441db95d-cdff-472e-bb2d-b46f043db82d.json
• https: // digitalcollections.universiteitleiden.nl/iiif_manifest/item:877637/manifest
• https: // anet.be/iiif/30461d8cf282ac05315cf192f5c5442d48cdd078/manifest

Wat zoeken we?

Een manifest is de verpakking in json code rond digitale beelden en metadata. Elk manifest heeft een URL (= de tekst in de adresbalk van je browser). Deze URL is stabiel en is de sleutel waarmee je beelden en metadata ophaalt om ermee te werken in IIIF tools.

Een manifest URL bevat de woorden 'IIIF' en 'manifest(s)', bv.

• https: // adore.ugent.be/IIIF/manifests/archive.ugent.be%3AC98E436C-003C-11E7-AD2E-55C9D43445F2
• https: // iiif.bodleian.ox.ac.uk/iiif/manifest/441db95d-cdff-472e-bb2d-b46f043db82d.json
• https: // digitalcollections.universiteitleiden.nl/iiif_manifest/item:877637/manifest
• https: // anet.be/iiif/30461d8cf282ac05315cf192f5c5442d48cdd078/manifest

IIIF wordt meer en meer ingezet door instellingen, maar is nog niet universeel in gebruik. Het zou dus kunnen dat het object waarin jij bent geïnteresseerd, (nog) geen manifest URL heeft.

Waar zoeken?

Specifieke instelling: Zoek in de online catalogus in de metadata (beschrijvingen) van een digitaal object naar het IIIF logo of naar de woorden ‘IIIF manifest’.

• In de online catalogus van de Openbare Bibliotheek Brugge vind je die onder het tabblad ‘Bekijk online’;
• in die van de Universiteitsbibliotheek Gent onder ‘For developers’;
• in die van de KU Leuven onder ‘View online’ > bekijk het in Teneo > onder ‘information’ vind je de manifest URL (‘Permalink IIIF manifest’).
• in die van de Universiteit Antwerpen: open het record > kies 'open met Mirador viewer' > de manifest URL staat onderaan de metadata in de Mirador viewer
• Gallica BnF > klik op het IIIF logo in de linker menubalk > klik op het informatie 'i' logo in de rechterbovenhoek om de metadata te openen > het manifest bevindt zich onderaan de metadata
• Musea Brugge > het manifest bevindt zich onderaan in het record bij 'Linked Open Data'
• Getty Museum > Filter op 'open content images' > zoek object > het manifest bevindt zich onderaan in het record bij 'APIs & other identifiers'
• Cambridge University Digital Library > veel opties, o.a. de IIIF knop
• Op de website van het IIIF Consortium vind je een (niet-exhaustieve) lijst met andere instellingen met IIIF collecties.

Wereldwijde initiatieven met IIIF bronnen:

• Biblissima IIIF Collections: Deze website verzamelt bijna alle manifesten van manuscripten en oude drukken en koppelt die aan de uitgebreide en diepgaande informatie uit de databanken van Biblissima. Bevat zo'n 89.000 manifesten! Integreert platforms als Gallica (BnF) and e-codices.
• Irish Script on Screen: Meer dan 450 Ierse manuscripten in IIIF.
• Fragmentarium: Zo'n 5400 middeleeuwse fragmenten van manuscripten in IIIF.

Mmmonk: Op de detailpagina van elk manuscript staat de URL rechts onderaan de viewer.

Kopieer de URL

Kopieer de URL (= de informatie in de adresbalk van je browser). Dit is de sleutel die je nodig hebt. Indien het manifest opent, zal je een pagina zien vol json code. Je hebt de code niet nodig, enkel de URL.

Werkwijze

1. Selecteer en kopieer de manifest URL van je object naar keuze, bv. https://sharedcanvas.be/IIIF/m...
2. Open de website https://universalviewer.io/
3. Kopieer de URL in het vakje ‘Paste the URL of a IIIF manifest here to see the UV in action!’
4. Blader in het manuscript en zoom in op het detail naar keuze. (In de URL zie je de coördinaten mee veranderen met jouw bewegingen. Dankzij deze coördinaten wordt het mogelijk dit detail te delen.)
5. Kopieer de URL of gebruik de ‘share’ knop in de viewer. Deel de URL via een bericht (bv. "Dag Sam, Was het jou al opgevallen dat het idool in de Valerius Maximus van het Grootseminarie zijn tong uitsteekt?"), sla de URL op in een document, link ernaar in een tekst (bv. Openingen bruikleenaanvraag: Ms. 157/188 te openen op f. 1r) of bookmark de pagina.

Opdracht 1 (manuscript)

Zoek in Ms. 157/188 van het Grootseminarie Brugge het wapenschild van Abt Jan Crabbe. Zoom hierop in, en deel dit detail met een andere deelnemer via chat of mail, of sla het op in je bladwijzers (bv. in een mapje 'wapenschilden').

manifest URL Ms. 157/188: https://sharedcanvas.be/IIIF/m...

Opdracht 2 (schilderij)

Zoek de groene halsbandparkiet op het schilderij Madonna met kanunnik Joris van der Paele door Jan van Eyck (Groeningemuseum Brugge). Zoom hierop in, en deel dit detail met een andere deelnemer via chat of mail, of sla het op in je bladwijzers (bv. in een mapje 'dieren').

manifest URL schilderij: https://dam.museabrugge.be/iiif/3/6726/manifest.json

Werkwijze

1. Selecteer en kopieer de manifest URL van je object naar keuze.
2. Open de website https://mirador-dev.netlify.app/__tests__/integration/mirador/. (Klik de voorbeelden van Van Gogh en Krishna weg.)
3. Klik op ‘start here’.
4. Klik op ‘add resource’.
5. Voeg de manifest URL in en klik op ‘add’. Jouw object staat nu bovenaan in de lijst met bronnen (of resources).
6. Klik op jouw object om het toe te voegen aan je collage. Je kan bladeren in het manuscript of open de galerij view om gerichter te zoeken. Via het hamburger-icoon (drie horizontale strepen) kan je de metadata bekijken.
7. Herhaal deze stappen zo vaak als je wil om objecten toe te voegen aan je collage.
8. Om je collage op te slaan: klik op de drie puntjes in het linkermenu. Klik op ‘export workspace’. Klik op ‘view workspace configuration’, selecteer alle tekst, en sla die op in een document. Om deze collage later opnieuw op te roepen, importeer je deze tekst in ‘import workspace’ in hetzelfde menu.

Opdracht 1

Vergelijk het Liber Floridus van de Universiteitsbibliotheek Gent (Ms. 92) met dat van Chantilly Bibliothèque et archives du château (Ms. 724).

Ms. 92 manifest URL: https://adore.ugent.be/IIIF/manifests/archive.ugent.be%3A018970A2-B1E8-11DF-A2E0-A70579F64438

Ms. 724 manifest URL: https://bvmm.irht.cnrs.fr/iiif/463/manifest

Opdracht 2

Zoek op Biblissima IIIF Collections afbeeldingen van eenzelfde iconografisch onderwerp. Tip: Hou rekening met de basistalen van de databanken, nl. voornamelijk Frans en in mindere mate ook Engels (bv. Apocalypse, dragon…). Maak een collage in Mirador met minstens drie afbeeldingen. Sla je collage op, en open je opgeslagen college in een nieuw Miradorvenster.

Voorbeelden

• Cheeky and pious scribes
• The Art of Reading in the Middle Ages Quiz!
• Inleiding bij Gotische kapitalen (met video’s)
• Aristoteles verlucht
• Selectie Mmmonk-manuscripten voor workshops

Werkwijze

1. Ga naar https://mmmonk.vercel.app/ > ‘Create an Exhibit’
2. Kies het format (Kiosk speelt vanzelf, bij Scroll scrolt de bezoeker door de tour, bij Slides klikt de bezoeker door de tour, bij Quiz creëer je meerkeuzevragen).
3. Vul de velden in en ‘create exhibit’. Dit deel kan later desgewenst worden aangepast.
4. Sla de URL op in je bladwijzers of op een andere locatie. Exhibit werkt niet met accounts en log-ins. De URL is de enige manier om terug te keren naar je werk.
5. Klik op ‘add item’.
6. Kleef een manifest URL in de balk onderaan en klik op ‘import’.
7. Selecteer deze bron in de lijst met bronnen en klik op ‘add to exhibit’.
8. Blader in je gekozen manuscript naar het gewenste detail.
9. Klik op de balk met ‘+’ (‘add new’). Nu kan je een bijschrift schrijven bij het gekozen beeld. Dit beeld kan ook nog worden aangepast.
10. Klik op het vinkje (‘ok’) om het bijschrift en het beeld op te slaan. Wil je daarna een andere pagina uit hetzelfde boek tonen? Blader dan naar dat detail, klik op ‘+’, en creëer een nieuwe stap in je rondleiding.
11. Voeg zoveel items/bronnen toe als je wil. Dit kan ook een YouTube video zijn.
12. Klik op ‘preview’ om je guided viewing te bekijken. Klik op ‘share’ om je guided viewing te delen of te embedden.

Troubleshooting

Foutmelding bij importeren van een manifest. – Zou het kunnen dat je dit manifest eerder al hebt geïmporteerd? Kies dan het manifest uit de lijst met bronnen. Zo niet: ben je zeker dat de URL klopt?

Opdracht 1

Creëer een rondleiding of quiz. (Sla de URL op!) Gebruik manifesten URLs uit onderstaande lijst of zoek manifesten URLs op websites als IIIF Collections (Biblissima) en catalogi van instellingen (bv. Getty Museum).

Enkele manifesten URLs om te kopiëren: https://sharedcanvas.be/IIIF/m... (Grootseminarie Brugge, manuscript); https://media.getty.edu/iiif/m... (Getty Museum, manuscript); https://dam.museabrugge.be/iii... (Musea Brugge, schilderij); https://api.artic.edu/api/v1/a... (Chicago Art Institute, tekening).

Alternatieve tools

Momenteel zijn Exhibit en Storiiies de meest populaire gratis tools voor storytelling met IIIF.

• Met Exhibit kan je werken met beelden van boeken (= manifesten met meerdere afbeeldingen = pagina's of folio's). Je kan ook YouTube video's integreren in je verhaal.
• Storiiies is populair in de museumsector. Je kan er werken met slechts één beeld. De gratis editor vind je hier. En op deze pagina vind je enkele knappe voorbeelden, waaronder een virtuele rondleiding over The Ambassadors van Hans Holbein.
• Een overzicht van alle tools voor virtuele tentoonstellingen en guided viewings vind je op deze pagina van de website van het IIIF Consortium.

Voordelen

Alle functionaliteiten van een viewer (i.p.v. een statisch beeld) + detail tonen maar met mogelijkheid om uit te zoomen op grotere beeld + metadata-beschrijvingen blijven direct raadpleegbaar + hoge resolutie + snel + niet meer nodig om beelden op te slaan/dowloaden/uploaden/hosten (= betalen!).

Voorbeelden

• Paleography course Vatican Library (Ambrogiano Piazzoni) https://spotlight.vatlib.it/latin-paleography/feature/7-uncial
• Digital Manuscripts in the Classroom Universiteitsbibliotheken Leiden https://digmanclass.universiteitleiden.nl/manuscripts/vcf-20/
• En natuurlijk, deze website...

Werkwijze

1. Haal de iframes of div embed code op via Universal Viewer (onder ‘share’ knop). (Deze functionaliteit wordt ook aangeboden in de customized viewers van sommige instellingen.)
2. Plak de iframes code als een alternatief voor een geüploade jpg in het CMS van je website. Vraag je websitebouwer om dit te voorzien indien het niet standaard aanwezig is in je CMS. De iframes code staat het toe om in te zoomen op een detail via de URL coördinaten, de div code kan dit niet.

Onze Mmmonkworkshop legt de beginselen uit van IIIF-afbeeldingen. Wie geprikkeld is om verder te leren over IIIF, kan een online training volgen die van de IIIF Community uitgaat.

De training behandelt vijf aspecten van IIIF, over vijf dagen:

• Dag 1 - IIIF Basics
• Dag 2 - Image API
• Dag 3 - Presentation API
• Dag 4 - Annotations
• Dag 5 - Project demos